Porównanie metody wizualnej i instrumentalnej w doborze koloru zębów naturalnych wraz z oceną wpływu doświadczenia osoby badającej na trafność wybranego koloru

Comparison of visual and instrumental shade matching of natural teeth and estimation of the influence of experience on the adequacy of shade matching

Z Zakładu Protetyki Stomatologicznej Katedry Stomatologii Ogólnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi: lek. dent. Piotr Knytel – studia doktoranckie, lek. dent. Paulina Gawłowska – studia doktoranckie, lek. dent. Agnieszka Antoszczuk – staż specjalizacyjny, 4 dr n. med. Michał Knytel – starszy wykładowca, dr n. med. Mariusz Kochanowski – asystent, dr n. med. Cezary Langot – asystent

Słowa kluczowe: metoda wizualna doboru kolorów, metoda instrumentalna doboru kolorów, doświadczenie, kolorniki, spektrofotometr

Celem badania było porównanie efektów doboru koloru zębów naturalnych w zależności od zastosowanej metody i doświadczenia badającego. Badanie zostało przeprowadzone na grupie 40 pacjentów. Trzy osoby (doświadczony lekarz protetyk, specjalizantka, student piątego roku) niezależnie od siebie dokonały doboru koloru zębów siecznych przyśrodkowych górnych metodą wizualną. Pomiarów dokonano według dwóch kluczy kolorów VITA Classical oraz VITAPAN 3D–MASTER (Vita Zahnfabrik), przy jednakowych warunkach otoczenia i oświetlenia, w świetle dziennym. Oprócz tego w każdym przypadku dokonano obiektywnego doboru koloru zębów przy pomocy urządzenia do cyfrowego doboru koloru ShadeStar (Dentsply). Dla kolornika VITA Classical najbardziej zbliżone do urządzenia ShadeStar wyniki uzyskali specjalizantka (45%) i lekarz protetyk (40%), a najmniej student (17,5%). Najczęściej wybieranymi kolorami, zarówno przez urządzenie ShadeStar, jak

i lekarzy były A1 i A2, natomiast przez studenta B1. Wyniki badania wskazują na znaczenie doświadczenia klinicznego w doborze koloru oraz mogą wskazywać na przydatność urządzenia cyfrowego w praktyce klinicznej.

Key words: visual shade matching, instrumental shade matching, experience, shade guides, spectrophotometer

The aim of the study was to compare the effects of shade matching of natural teeth depending on the method used and experience of investigator. The study was conducted on the group of 40 patients. In each case three investigators, experienced prosthodontist, lady dentist under specialization, student of the 5–th year independently matched the shade of upper central incisors visually. The research was conducted using two shade guide systems, VITA Classical and VITAPAN 3D–MASTER (Vita Zahnfabrik) with the same conditions of environment and lighting in daylight. Additional instrumental examination of teeth shade was performed with digital dental shade-taking device ShadeStar (Dentsply) as an objective tool for color matching. Using VITA Classical shade guide lady dentist under specialization (45%) and experienced prosthodontist (40%) obtained the most similar results to ShadeStar, while student (17.5%) the least similar. The most often matched colors by Shadestar, prosthodontist and lady dentist were A1 and A2 while by student B1. The results of the investigation indicate that clinical experience can influence shade matching and that digital dental shade–taking device can be clinically useful.

Częstość występowania braków zawiązków zębowych u pacjentów leczonych w poradni ortodontycznej NZOZ Orto–Centrum w Kielcach

The frequency of missing teeth buds in patients treated in the orthodontic clinic NZOZ Orto–Centrum in City Kielce

Z NZOZ Orto–Centrum w Kielcach: lek. dent. Elżbieta Chichłowska–Bieniek – stażysta w trakcie specjalizacji z ortodoncji, lek. stom. Barbara Czerwińska–Niezabitowska – specjalista pedodonta i ortodonta, kierownik specjalizacji
Z Zakładu Ortodoncji Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: dr n. med. Barbara Pietrzak–Bilińska – specjalista ortodonta

Słowa kluczowe: agenezja zawiązków zębów, hypodoncja, oligodoncja, częstość agenezji zębów

Celem pracy była ocena częstości agenezji zawiązków zębów (z wyłączeniem trzecich zębów trzonowych). W grupie 812 pacjentów w wieku 7–18 lat, leczonych w poradni ortodontycznej NZOZ Orto–Centrum w Kielcach. Pacjentów podzielono na grupy w zależności od płci, lokalizacji braków zawiązków i wady zgryzu. Przeprowadzono badania podmiotowe i przedmiotowe, analizy dokumentacji radiologicznej i postawiono rozpoznania ortodontyczne. Badano także występowanie agenezji u członków rodziny. Najczęściej występującym rodzajem braków zawiązków była hipodoncja. Częściej dotyczyła ona dziewcząt niż chłopców. Najczęściej brakującymi zębami były drugie zęby przedtrzonowe w żuchwie oraz siekacze boczne w szczęce. Nie stwierdzono przypadków braku siekaczy przyśrodkowych w szczęce oraz kłów, pierwszych zębów przedtrzonowych i pierwszych trzonowych w żuchwie. Częstość występowania braków zawiązków w szczęce i w żuchwie była porównywalna. Dominującą wadą zgryzu był w badanej grupie tyłozgryz. U 47% pacjentów z brakami zawiązków występował dodatni wywiad rodzinny.

Key words: teeth buds agenesis, hypodontia, oligodontia, frequency of teeth agenesis

The aim of this study was the evaluation of frequency of tooth buds agenesis (excluding third molars) in a group of 812 patients aged 7–18 years treated at the orthodontic clinic NZOZ Orto–Centrum in Kielce. Patients were divided into groups based on gender, location of missed buds and malocclusion. Subjective tests, examinations and analysis of radiological documentation were performed for orthodontic diagnosis. The presence of agenesis in the family members were also surveyed. The most common type of missing teeth buds was hypodontia. It was present more often for girls than boys. Most commonly missing teeth were the second premolars in the mandible and maxillary lateral incisors. There were no cases of lack of central incisors in the upper jaw and canines, first premolars and first molars in the lower jaw. The frequency of missing teeth buds in the jaw and mandible was comparable. In the investigated group the dominant malocclusion was distal occlusion. In 47% of patients with missing buds, the positive family history appeared.

Występowanie oraz funkcja trzecich zębów trzonowych oceniane na podstawie zdjęć panoramicznych

Occurence and function of third molars evaluated on the ground of panoramic radiograms

Z praktyki prywatnej: lek. stom. Aleksander Ciągło – specjalista stomatologii zachowawczej, specjalista chirurgii stomatologicznej, mgr zdr. publ. Jakub Ciwiś – technik dentystyczny

Słowa kluczowe: trzecie zęby trzonowe, zdjęcia pantomograficzne, okluzja i retencja trzecich zębów trzonowych

Autorzy dokonali retrospektywnej analizy 126 zdjęć panoramicznych wykonanych w latach od 1995 do 2010 odnośnie obecności i funkcji trzecich zębów trzonowych w populacji kobiet i mężczyzn w wieku od 16 do 74 lat. Wykazano wysoki odsetek obecności (95,00%) trzecich zębów trzonowych u pacjentów z grupy wiekowej od 16 do 26 lat, następnie stwierdzono spadek odsetka do 55,17% w grupie osób w wieku 26–35 lat i ostatecznie do 0%, tzn. do zupełnego braku trzecich zębów trzonowych u badanych w wieku powyżej 55 lat. 41,87% trzecich zębów trzonowych brało udział w okluzji, a w 18,45% przypadków stwierdzono ich zatrzymanie (retencję). W 35,9% odnotowano całkowity brak, w tym 1,98% nieobecność zawiązków trzecich zębów trzonowych. Uzyskane wyniki porównano z danymi dostępnego piśmiennictwa.

Key words: third molars, panoramic radiograms, occlusion and retention third molars

The authors performed retrospective analysis of 126 panoramic radiograms made from 1995 till 2010 years concerning the presence and function of third molars in the population of 126 women and men aged of 16–74 years. High percentage of third molars occurrence (95,00%) was proved in group of patients 16–25 years old, then decrease of percentage to 55,17% in group of person 26–36 years old, was asertained and afterwards went to 0% in persons being examined in the age above 55 years. 41,86% of third molars took part in occlusion and 18,45% were in retention. In 35,9% of cases whole lack of third molars with 1,98% from the lack of tooth germs, were noted. Obtained results were compared with accessible literature data.

Powtarzalność pomiarów długości korzeni zębów oznaczonych na radiogramach wewnątrzustnych wykonanych techniką kąta prostego

Repeatability of measurements the length of the tooth root, measured on intraoral x–ray images, made in paralleling technique

Z Katedry i Zakładu Periodontologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie: lek. dent. Marcin Pasierbiński, prof. zw. dr hab. n. med. Joanna Wysokińska-Miszczuk

Słowa kluczowe: długość zęba, radiografia cyfrowa, leczenie stomatologiczne

Za cel pracy przyjęto ocenę powtarzalności pomiarów długości korzenia zęba na podstawie dwóch wykonanych po sobie punktowych zdjęć radiologicznych w technice kąta prostego. Do badania zakwalifikowano 50 pacjentów (28 kobiet i 22 mężczyzn), u których wykonano dwa zdjęcia tego samego zęba podczas leczenia endodontycznego. Szczegółowej ocenie poddano 100 zdjęć wewnątrzustnych. Na prowadzenie badań uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej, a wszyscy pacjenci wyrazili zgodę na udział w projekcie. Radiogramy wykonywała jedna osoba, systemem radiografii cyfrowej pośredniej VistaScan, warunki ekspozycji były powtarzalne i stabilne, 46% badań wykonano tego samego dnia, 54% w okresie do pół roku od zdjęcia pierwszego. Średnia długość korzenia zęba zmierzona podczas pierwszego badania wynosiła 22,48 ± 3,35 mm, dla pomiaru drugiego uzyskano wartość wynoszącą 22,63 ± 3,47 mm. Analizując cechy demograficzne (wiek i płeć) nie stwierdzono różnic istotnych statystycznie. Podobnie nie stwierdzono różnic dla upływu czasu pomiędzy dwoma badaniami oraz w zależności od położenia zębów, w podziale na ćwiartki oraz zęby przednie i boczne. W technice kąta prostego otrzymuje się powtarzalne pomiary. Rozbieżności pomiędzy długością zęba uzyskaną z pomiaru I, a długością uzyskaną z pomiaru II, są liczone w dziesiątych częściach milimetra. Wiek, płeć pacjenta oraz położenie zęba i odstęp czasowy pomiędzy badaniami nie mają wpływu na uzyskane wyniki.

Key words: length of the tooth, digital radiology, dental treatment

The aim of the study is the estimation of the repeatability of measurements the length of the tooth root by comparing two, made one after another, radiological radiograms in paralleling technique. The study included 50 patients (28 women and 22 men) who were made two radiological of the same tooth during the endodontic treatment. Detailed evaluated was 100 intraoral images. Research was approved by the Bioethic Commision, and all patients gave their consent to participate in the project. Radiographs were made by one person, using VistaScan digital radiography system and the conditions of the exposure were reproducible and stable, adapted for the group of the teeth. 46% of x–ray examinations were performed during same day, 54% in the period to six months from the first shoot. Mean of root length measured during the first study was 22.48 ± 3.35 mm, for the second measurement a value was 22.63 ± 3.47 mm. Analyzing demographic characteristics of patients (gender and age), there were no statistically significant differences. Similarly, there were no differences dependant on time between first and second shoot as well as on position of toots located in different dentition quarter, neither front nor back toots. X–rays made by the paralleling technique gives repetitive measurements. Differences between the length of the tooth obtained by the first measurement and the second measurement are calculated in tenths of a millimeter. Age, sex, position of the tooth, and time interval between radiograms do not affect the results.

Metody resekcyjne usuwania kieszonek z zastosowaniem chirurgii kostnej

Osseous resection surgery as the periodontal pocket therapy

Z Katedry Periodontologii i Klinicznej Patologii Jamy Ustnej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego: lek. dent. Zuzanna Oruba, dr n. med. Iwona Olszewska–Czyż, prof. dr hab. n. med. Maria Chomyszyn–Gajewska – kierownik Katedry

Z Poradnia Chorób Przyzębia Uniwersyteckiej Kliniki Stomatologicznej w Krakowie: lek. dent. Monika Śliz

Słowa kluczowe: kostna chirurgia resekcyjna, kieszonki przyzębne, leczenie choroby przyzębia

Celem terapii periodontologicznej jest usunięcie kieszonek patologicznych, względnie ich spłycenie. Można to osiągnąć metodami regeneracyjnymi lub resekcyjnymi. Wskazania do danego rodzaju terapii są uzależnione od przypadku. Metody resekcyjne poprzez eliminację kieszonek zapewniają korzystne warunki kontroli płytki bakteryjnej. Ich zaletą jest przewidywalność, dobry dostęp do wszystkich powierzchni korzenia oraz do furkacji, a także brak kieszonek resztkowych. Na podstawie piśmiennictwa i przypadków własnych opisano technikę likwidacji kieszonek przyzębnych metodą chirurgii kostnej. W pracy uwzględniono analizę aktualnego piśmiennictwa oraz wyniki przeprowadzonych zabiegów usunięcia kieszonek techniką pełnego płata śluzówkowo-okostnowego przesuniętego dowierzchołkowo z osteotomią i osteoplastyką. Do zabiegów zostało zakwalifikowanych dwóch pacjentów – na podstawie dokładnego badania specjalistycznego i oceny radiologicznej, po przyczynowej fazie leczenia periodontologicznego. Przeprowadzone zabiegi zapewniły spłycenie kieszonek oraz zmniejszenie wartości wskaźnika BOP. Zabiegi resekcyjne umożliwiają eliminację kieszonek zapewniając korzystne warunki kontroli płytki nazębnej.

Key words: osseous resective surgery, periodontal pockets, periodontal treatment

The aim of the periodontal therapy is to eliminate periodontal pockets or achieve minimal probing depths. It can be accomplished by regenerative or resective methods. Indications to each treatment method are case related. Resective methods allow on eliminating periodontal pockets and provide optimal conditions for plaque control. They are predictable, allow on a good access to all root surfaces and furcations and leave no residual pockets. The aim of the study was to introduce the surgical technique of periodontal pockets elimination by osseous resective surgery on the base of literature and own cases. Paper presents the outcomes of carried out pocket elimination interventions by means of resective surgery with full–thickness flap repositioned apically with osteotomy and osteoplasty. On the basis of clinical and radiological examination two patients were qualified to surgical treatment. Prior to the surgery, they underwent initial phase of periodontal therapy. Pocket elimination and BOP reduction were achieved in both patients. Osseous resective surgery allows on elimination of pockets and proper conditions for plaque control.

Pobierz w formacie .pdf

Unieruchomienie zębów przedniego odcinka żuchwy z zastosowaniem szyny z włókna szklanego

Anterior teeth immobilization of the lowel jaw using the fiberglass splint

Z NZOZ Centrum Stomatologiczno–Periodontologiczne „PERIODENT” w Gorzowie Wielkopolskim: dr n. med. Andrzej Kierat

Słowa kluczowe: kompozyty wzmacniane włóknem szklanym, metoda bezpośrednia

W pracy przedstawiono przypadek 48–letniego pacjenta ze znacznym rozchwianiem i przemieszczeniem dolnych zębów siecznych oraz trudnościami w żuciu pokarmów. Po wstępnej fazie leczenia periodontologicznego – dokładnego usunięcia kamienia nazębnego i polerowaniu powierzchni korzenia – motywowano pacjenta do lepszego zapobiegania płytce nazębnej. Następnie wdrożono terapię rekonstrukcji pionowych defektów kostnych przyzębia za pomocą sterowanej regeneracji tkanek przyzębia z zastosowaniem materiału Bio–Oss i kolagenowej błony Bio–Gide. Zęby unieruchomiono ligaturą drucianą przez cztery tygodnie oraz ostatecznie długoczasową szyną wykonaną z włókna szklanego Ever Stick C&B oraz skorygowano kształt zębów materiałem złożonym, uzyskując korzystny efekt kosmetyczny i funkcjonalny.

Key words: fibre reinforced composites, direct procedure

In the paper a case of 48–years old patient with considerable mobility (II degree of tooth 11 ability Entin scale) and displacement of lower incisors and difficulties of food mastication, were presented. After initial phase of periodontal treatment – thorough scaling and root planning, the patient was motivated for better plaque control. Then reconstructive therapy of vertical periodontal defects by guided tissue regeneration with Bio–Oss and collagen Bio–Gide membrane were introduced. The teeth were immobilized by wire ligature for four weeks and finally by long standing glass fibre Ever Stick C&B splint and shapes of teeth corrected by composite material, obtaining advantageous cosmetic and functional effects.

Odbudowa zębów leczonych endodontycznie za pomocą wkładów koronowo-
-korzeniowych metalowych, ceramicznych i kompozytowych – przegląd piśmiennictwa

Restoration of endodontically treated teeth with metal, ceramic and composite posts and cores – review of the literature

Z SNZOZ „Moto–Med” w Kielcach: lek. dent. Anna Lachowska–Szymczyk

Słowa kluczowe: zęby leczone endodontycznie, wkłady metalowe, wkłady kompozytowe, wkłady ceramiczne

W odbudowie zębów leczonych endodontycznie powszechnie stosuje się wkłady koronowo–korzeniowe wykonane z różnych materiałów: metalu, ceramiki bądź kompozytu. Na podstawie piśmiennictwa przedstawiono główne zalety i wady oraz wskazania i przeciwwskazania do stosowania poszczególnych rodzajów wkładów.Omówiono także zalecenia dotyczące kształtu i wielkości wkładów oraz klinicznych procedur postępowania.

Key words: endodontically treated teeth, metal posts, composite posts, ceramic posts

In restoration of endodontically treated teeth posts and cores are commonly used made of different materials, such as metal, ceramic and composite. Based on the literature the main advantages, disadvantages, indications and contraindications for using each kind of posts are presented. The requirement of shape and size of posts and clinical procedures, were also described.

Mikrochirurgia jako metoda wspomagająca leczenie ortodontyczne – przegląd piśmiennictwa

Microsurgery as an adjunct to orthodontic treatment – review of the literature

Z Poradni Ortodoncji Wojewódzkiej Przychodni Stomatologicznej w Krakowie: lek. dent. Krzysztof Hes, lek. dent. Joanna Jaśkiewicz, lek. dent. Magdalena Łoboda – specjalista ortodonta

Słowa kluczowe: mikrochirurgia ortodontyczna, kortykotomia, przyśpieszony ruch zębów

Mikrochirurgia ortodontyczna jest zabiegiem coraz częściej wykorzystywanym w leczeniu ortodontycznym, szczególnie pacjentów dorosłych. Przygotowanie chirurgiczne wyrostka zębodołowego zalecane jest w pewnych sytuacjach klinicznych, trudnych lub ryzykownych do rozwiązania poprzez tradycyjne leczenie ortodontyczne. Pacjenci dorośli wymagają od swego lekarza, aby leczenie ich uwzględniało estetykę, było mało widoczne, a całkowity czas leczenia był bardzo krótki. Przedstawiony przegląd piśmiennictwa zawiera informacje jakim modyfikacjom ulegało podejście do aktualnie zalecanej kortykotomii (piezochirurgia) oraz jak interpretowano procesy biologiczne związane z przyśpieszonym periodontologicznie ruchem zębów.Przytoczono również kilka przypadków klinicznych uwzględniających mikrochirurgię (korykotomię, mikrocięcie, piezocięcie), wykonaną w celu skrócenia do 1/3 czasu leczenia ortodontycznego, oraz osiągnięcia większej stabilności korekty wady.

Key words: orthodontic microsurgery, corticotomy, accelerated teeth, movement

Orthodontic microsurgery is a procedure more and more often used in orthodontic treatment, especially in adult patients. Surgical preparation of alveolar process is recommended in certain clinical situations, which are difficult or hazardous to solve by traditional orthodontic treatment. Adult patients require from their doctors that the treatment should take into account aesthetic, was not very visible and total treatment time was very short. The presented review of literature includes the information about what alterations underwent the approach to the currently recommended corticotomy (piezosurgery) and how the biological processes connected with periodontally accelerated teeth movement, were interpreted. Also a few clinical cases including microsurgery (corticotomy, microcutting, piezocutting), performed to shorten the time of orthodontic treatment down to 1/3, and to achieve better stability of the malocclusion correction, were presented.

Miniimplanty w ortodoncji – przykłady klinicznego zastosowania na podstawie przeglądu piśmiennictwa

Miniimplants in orthodontics – a study of clinical application based on literature survey

Z Poradni Ortodoncji Wojewódzkieej Przychodni Stomatologicznej w Krakowie: lek. dent. Justyna Wilk, lek. dent. Anna Noskowska – specjalista ortodonta

Słowa kluczowe: leczenie ortodontyczne, miniśruba, miniimplant, zakotwiczenie

Podstawowym elementem prawidłowo prowadzonego leczenia ortodontycznego jest przeciwdziałanie niepożądanym ruchom zębów poprzez zaplanowanie właściwego zakotwiczenia. Stosując tradycyjne metody zakotwiczenia często mamy do czynienia ze zjawiskiem nieprzewidzianych sił i momentów reakcji, co w efekcie prowadzi do niekorzystnych przemieszczeń zębów. Wprowadzenie do leczenia tytanowych miniśrub pozwoliło na przeniesienie sił reakcji na połączenie śruby z kością. Celem pracy było przedstawienie sposobów wykorzystania miniimplantów ortodontycznych w leczeniu nieprawidłowości zębowozgryzowych. Dokonano przeglądu piśmiennictwa dotyczącego metody wzmacniania zakotwiczenia za pomocą miniśrub ortodontycznych, dostępnego w bazie internetowej PubMed. Do pracy wykorzystano publikacje zawierające opisy leczenia pacjentów z wy-korzystaniem miniimplantów ortodontycznych. Na podstawie zgromadzonego piśmiennictwa przedstawiono przykłady zastosowań miniśrub ortodontycznych w różnych sytuacjach klinicznych. Prezentowane przypadki przedstawiają efektywne fazy leczenia ortodontycznego przy współudziale zakotwiczenia szkieletowego. Prezentowane wyniki świadczą zarówno o dużej skuteczności leczenia wspomaganego miniśrubami, jak i znacznym ograniczeniu niepożądanych przesunięć zębów oporowych podczas ich stosowania.

Key words: orthodontic treatment, microscrew, miniimplant, anchorage

The fundamental aspect of properly conducted orthodontic treatment is to prevent undesirable teeth movements, by planning the proper anchorage. When using traditional methods of anchoring during orthodontic treatment we often deals with the phenomenon of unexpected forces and reaction moments, which in turn lead to unfavorable teeth movements. The introduction of titanium miniscrews to the orthodontic treatment allowed to transfer the reaction forces to the junction between the screw and the bone. The aim of the paper was presentation of the examples of employing orthodontic miniscrews during the treatment of dental malocclussions. The review of the literature concerning the method of anchorage reinforcement with the use of orthodontic miniscrews were achived on the base of available online at PubMed database. With reference to the collected literature, several examples of employing orthodontic miniscrews were described in different clinical situations. The presented cases exhibit the effective phases of orthodontic treatment with participation of the skeletal anchorage. The presented results demonstrate both the high efficiency of treatment helped by miniscrews and also show significant reduction of unwanted movements of resisting teeth during their use.

Trójtlenek glinu – właściwości, zastosowanie w praktyce klinicznej

Properties of aluminum trioxide – execution application in clinical practice

Z NZOZ „KOLADENT” w Krośnie: lek. stom. Wojciech Kolanko – kierownik

Słowa kluczowe: trójtlenek glinu, alumina, In-ceram, Procera, Turcom–CeraTM

W pracy przedstawiono właściwości trójtlenku glinu oraz krótki zarys historii powstawania i wprowadzenia do praktyki klinicznej całoceramicznych systemów na bazie aluminy. Podano przykłady klasyfikacji systemów pełnoceramicznych wraz z krótką ich charakterystyką. Omówiono własne obserwacje i doświadczenia w wykonywaniu uzupełnień całoceramicznych systemem Turcom-CeraTM i licowanych ceramiką skaleniową Noritake Cerabien z prezentacją czterech przypadków klinicznych.

Key words: aluminium trioxide, alumina, In-Ceram, Procera, Turcom-CeraTM

In the paper properties of aluminium trioxide and brief outline of the history creation and introduction into clinical practice all–ceramics based on alumina system, were presented. The examples of classification of all–ceramic systems with short their characteristics, were presented. The own observation and experience in the execution of all–ceramic restorations from Turcom-CeraTM system veneered with feldspathic ceramic Noritake Cerabien, were discussed and four clinical cares, were presented.

Podtlenek azotu: historia odkrycia, właściwości fizyko–chemiczne i farmakologiczne oraz współczesne zastosowania

Nitrous oxide: history of discovery, physico–chemical and pharmacological properties, contemporary applications

Z Poradni Dentystycznej Centralnej Wojskowej Przychodni Lekarskiej „CePeLek” w Warszawie: lek. dent. Justyna Pawelec–Błaż – w trakcie specjalizacji ze stomatologii dziecięcej

Słowa kluczowe: podtlenek azotu, sedacja, lęk przed dentystą

Wiadomo, że środki miejscowo znieczulające nie zapewniają odpowiedniego komfortu pacjentom cierpiącym na paniczny lęk i strach przed dentystą. Tę przypadłość spotyka się zarówno u dzieci i młodzieży, jak i u dorosłych. Stosowanie doustnych środków uspakajających ma także określone ograniczenia. Tymczasem podtlenek azotu (zwany także gazem rozweselającym) od lat sprawdza się jako skuteczny środek do sedacji wziewnej, redukujący uczucie lęku i bólu. Poprawia też komunikację pacjenta z lekarzem dentystą. Na podstawie wybranego piśmiennictwa przedstawiono rys historyczny oraz użycie podtlenku azotu w wielu dziedzinach medycyny oraz w stomatologii. Omówiono wady i zalety oraz wskazania i przeciwwskazania do jego stosowania. Wzięto także pod uwagę problem nadmiernej ekspozycji personelu dentystycznego na podtlenek azotu oraz związanych z tym objawów.

Key words: nitrous oxide, sedation, fear of dentist

It is well known, that local anaesthetics do not provide adequate comfort to patients suffering from panic fear and anxiety to dentist. Both children, adolescents and adults are afflicted bythat ailment. Application of oral sedative preparations have also definite limitations. Meanwhile the nitrous oxide (called also aslaughing gas) for years come true as an effective sedation remedy for reduction of anxiety and pain and improves communicationbetween patient and dentist as well. On the base of chosen literature the historical outline and the use of nitrous oxide in manyareas of medicine and dentistry were presented. The advantages and shortcomings as well as indications and contraindicationswere discussed. The problem of excessive exposition of dental personnel to nitrous oxide and related symptoms were also beentaken into consideration.