Stomatologia Współczesna
NR 6/2003
Stan zdrowia jamy ustnej polskiej populacji osób dorosłych w wieku 35-44 lat w latach 1998-2002
Oral health of the adult Polish population aged 35-44 years old in 1998-2002
dr n. med. Ewa Iwanicka-Frankowska, Zakład Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
prof. dr hab. med. Maria Wierzbicka, kierownik Zakładu Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
dr n. med. Franciszek Szatko, Katedra Higieny i Epidemiologii UM w Łodzi
lek. stom. Elżbieta Pierzynowska, Zakład Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
lek. stom. Marcin Zawadziński, Zakład Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
Słowa kluczowe: badanie epidemiologiczne, dorośli w wieku 35-44 lat, wskaźnik DMFT, CPITN
W pracy przedstawiono wyniki badań epidemiologicznych, przeprowadzonych w kraju, w latach 1998 i 2002, w ramach ogólnopolskiego monitoringu stanu zdrowia jamy ustnej populacji polskiej, w grupie wiekowej 35-44 lat, oraz dokonano analizy porównawczej uzyskanych wyników. Na podstawie przeprowadzonych badań w ciągu ostatnich 5 lat zaobserwowano utrzymywanie się na zbliżonym poziomie średniej liczby zachowanych własnych zębów. Nastąpił wzrost odsetka osób bezzębnych z 1,6 do 3,8%. średnia wartość wskaźnika DMFT utrzymała się na tym samym poziomie i wynosiła 19,2 przy spadku składowej MT (z 10,0 do 8,2). Nastąpił wzrost odsetka osób ze zdrowym przyzębiem z 12,7 do 14,1%, obniżeniu uległ odsetek osób z zapaleniem przyzębia z 27,1 do 17,9% oraz wymagających kompleksowej opieki stomatologicznej z 4,7 do 2,2%. Wzrostowi uległa średnia liczba zdrowych sekstantów u osoby z 1,2 do 1,8.
Key words: epidemiological study, adults aged 35-44 years, DMFT index, CPITN
The paper presents the results and comparative analysis of nation wide epidemiological surveys performed in Poland in 1998 and 2002 as part of the national monitoring of oral health of the population, and covering the 35-44 year old age group. Results show that over the past 5 years, the mean number of natural teeth retained per person has remained similar. The percentage of edentulous persons has increased from 1,6 to 3,8%. The mean DMFT value has remained at a similar level 19,2 with a decrease in the MT component (from 10,0 to 8,2). The percentage of persons with a healthy periodontium has increased from 12,7 to 14,1%; the percentage with periodontitis has decreased from 27,1 to 17,9%, and the percentage requiring complex periodontal treatment has fallen from 4,7 to 2,2%. The mean number of healthy sextants per person has increased from 1,2 to 1,8.
Poziom lizozymu w ślinie mieszanej niestymulowanej oraz w surowicy krwi a stan jamy ustnej u pacjentów po zabiegu transplantacji nerki
The level of lysozyme in unstimulated whole saliva and serum and oral health status in the group of patients after renal transplantation
dr n. med. Małgorzata H.J. Sikorska-Jaroszyńska, adiunkt w Katedrze i Zakładzie Stomatologii Wieku Rozwojowego AM w Lublinie
dr n. med. Andrzej Jaroszyński, adiunkt w Klinice i Katedrze Nefrologii AM w Lublinie
prof. dr hab. n. med. Maria Mielnik-Błaszczak, kierownik Katedry i Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego AM w Lublinie
dr n. med. Ingrid Różyło-Kalinowska, adiunkt w II Zakładzie Radiologii Lekarskiej AM w Lublinie
dr n. przyr. Ewa Kapeć, Specjalista Naukowo-Techniczny III Katedry i Kliniki Ginekologii AM w Lublinie
prof. dr hab. n. med. Andrzej Książek, kierownik Kliniki i Katedry Nefrologii AM w Lublinie
Słowa kluczowe: lizozym, próchnica, szybkość wydzielania śliny, przeszczep nerki
Celem pracy było określenie ewentualnego związku między lizozymem zawartym w ślinie mieszanej niestymulowanej oraz w surowicy krwi a stanem zdrowia jamy ustnej u pacjentów po przeszczepie nerki. Badaniem objęto 27 stabilnych pacjentów po przeszczepie nerki. Przeprowadzono badania kliniczne, laboratoryjne i analizę statystyczną. Uzyskane wyniki zdają się upoważniać do następujących wniosków: wraz z wydłużaniem się okresu, jaki upłynął od momentu przeprowadzenia transplantacji, poziom lizozymu w ślinie mieszanej niestymulowanej wzrastał, natomiast w osoczu krwi zmniejszał się, z tym że nie są to zależności istotne statystycznie; zwiększaniu się poziomu cyklosporyny w osoczu krwi, wzrostowi wartości wska?nika DI-S oraz spadkowi wartości wska?nika CI-S towarzyszy istotny statystycznie wzrost poziomu lizozymu w ślinie; wska?nik DTI jest istotnie statystycznie zależny od płci badanych i jest wyższy u kobiet po przeszczepie nerki niż u mężczyzn.
Key words: lysozyme, caries, f low rate, renal transplantation
The aim of the present study was an attempt to determine the influence of salivary and serum lysozyme on the oral health status. The subjects of the examination were 27 stable renal transplanted patients. Clinical research, laboratory tests and a statistical analysis were carried out. The obtained results seem to allow for the following conclusion: there existed no statistical correlation between salivary and serum lysozyme levels and the length of the period after renal transplantation, although the level of salivary lysozyme was growing up and the level of serum lysozyme was going down; there existed the relationship between the increase of DI-S index, the serum level of cyclosporine, the increase of the level of salivary lysozyme and decrease of CI-S; the Dental Treatment lndex was statistically higher in women.
Obserwacje kliniczne stomatodynii
Clinical observation of Stomatodynia
lek. stom. Ilona Miller, młodszy asystent w SP ZOZ IS w Łodzi
dr hab. n. med. Anna Kurnatowska, kierownik Zakładu Periodontologii i Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej Katedry Stomatologii Zachowawczej, Endodoncji i Periodontologii UM w Łodzi
Słowa kluczowe: stomatodynia
Stomatodynię określa się jako uczucie pieczenia błony śluzowej jamy ustnej u pacjentów z niezmienioną błoną śluzową w badaniu klinicznym. W pracy dokonano analizy charakteru, lokalizacji i częstości skarg zgłaszanych przez 60 pacjentów z rozpoznanym BMS.
Key words: burning mouth syndrome
Stomatodynia or the burning mouth syndrome (BMS) is defined as burning sensation in oral mucosa in patients with no clinically recognizable changes in this area. This study investigated 60 patients with BMS to analyse character, localization and frequency of their complaints.
Resorpcja pourazowa zębów replantowanych u dzieci. Opis przypadków
Posttraumatic resorption of replanted teeth in children. A case reports
dr n. med. Anna Wąsek, adiunkt Katedry i Zakładu Chirurgii Stomatologicznej w Bytomiu Śl. AM w Katowicach
dr hab. n. med. Lidia Postek-Stefańska, kierownik Katedry i Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego w Zabrzu Śl. AM w Katowicach
3dr n. med. Lech Borkowski, asystent Katedry i Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego w Zabrzu Śl. AM w Katowicach
dr n. med. Danuta Kuśnierczyk-Grochowina, adiunkt Katedry i Zakładu Ortodoncji w Zabrzu Śl. AM w Katowicach
Słowa kluczowe: replantacja zębów, resorpcja, leczenie
Na podstawie opisu własnych przypadków zwrócono uwagę na występowanie powikłań pourazowych w postaci postępującej resorpcji korzenia w zębach wybitych replantowanych u dzieci, niezależnie od sposobu postępowania.
Key words: replantation of teeth, resorption, therapy
On the basis of own case reports posttraumatic complications not dependent on the method of treatment such as progressive root resorptions of avulsed and replanted teeth in children were emphasized.
Kanały typu C – częstość występowania, diagnostyka, klasyfikacja i leczenie
C-shaped canals: frequency, diagnosis, classification, and treatment
dr n. med. Elżbieta Bołtacz-Rzepkowska, starszy wykładowca w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej UM w Łodzi
lek. stom. Dariusz Borczyk, doktorant w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej UM w Łodzi
Słowa kluczowe: kanały typu C, częstość występowania, klasyfikacja, diagnostyka, opracowanie
wypełnienie
Kanały typu C opisano po raz pierwszy w 1979 roku. Anomalia ta dotyczy najczęściej drugich zębów trzonowych żuchwy i przybiera różne postaci morfologiczne. W pracy przedstawiono klasyfikację kanałów typu C, a także poglądy dotyczące częstości występowania tej anomalii. Szczególną uwagę zwrócono na diagnostykę kliniczną i radiologiczną oraz metody opracowania i wypełniania tych kanałów.
Key words: C-shaped canals, frequency, classification, diagnosis, root canal cleaning and shaping
obturation
C-shaped canals were first described in the literature in 1979. This anomaly is mostly found in mandibular second molars and appears in various morphological pictures. This paper reviews current classification of C-shaped canals and concepts on its frequency. Special attention has been paid to clinical diagnosis and X-ray analysis, root canal cleaning and shaping, and root canal obturation.
Ocena skuteczności uszczelniania zębów bocznych u dzieci materiałem lonosit-Seal w profilaktyce próchnicy – obserwacje pięcioletnie
Five-year clinical observations of the efficiency of lonosit-Seal pit and fissure sealant in caries prevention in permanent molars and premolars
dr hab. n. med. Elżbieta Jodkowska, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
lek. stom. Marta Raczyńska, asystent w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
Słowa kluczowe: uszczelniacze, profilaktyka próchnicy
Celem pracy była ocena kliniczna skuteczności uszczelniacza lonosit-Seal w zapobieganiu próchnicy zębów stałych. Podczas pięcioletniego okresu obserwacji prowadzono okresowe badania kontrolne w celu oceny retencji uszczelniacza i częstości występowania próchnicy. Po 60 miesiącach oceniono 343 uszczelnione zęby. Całkowitą retencję materiału stwierdzono na powierzchniach żujących 77,5% zębów, częściową w 14%, brak materiału odnotowano w 8,5% ocenionych zębów. Obecność próchnicy była zależna od retencji uszczelniacza. W przypadku całkowitej retencji uszczelniacza obecność próchnicy stwierdzono tylko w jednym przypadku, co stanowi 0,4% ocenionych zębów. W przypadku retencji częściowej 16,7% zębów było dotkniętych próchnicą. Największy odsetek powierzchni z obecnością próchnicy/wypełnień – 31% odnotowano w przypadku całkowitej utraty uszczelniacza.
Key words: pit and fissure sealants, caries prevention
The aim of this study was to evaluate retention of the lonosit-Seal – pit and fissure sealant. 343 occlusal surfaces of the molars and premolars were examined after 5 years. The sealant was retained fully in 77,5%, partially in 14% and was completely lost in 8,5%. Occurrence of the caries was related to the retention of material of the tooth surface. The teeth with fully-retained lonosit-Seal were almost caries-free (only 0,4% of the teeth with caries). In the case of partially retained sealant in 16,7% of occlusal surfaces caries appeared, and in the case of totally lost sealant – in 31%.
Resorpcja pourazowa zębów replantowanych u dzieci. Opis przypadków
Posttraumatic resorption of replanted teeth in children. A case reports
dr n. med. Anna Wąsek, adiunkt Katedry i Zakładu Chirurgii Stomatologicznej w Bytomiu Śl. AM w Katowicach
dr hab. n. med. Lidia Postek-Stefańska, kierownik Katedry i Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego w Zabrzu Śl. AM w Katowicach
3dr n. med. Lech Borkowski, asystent Katedry i Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego w Zabrzu Śl. AM w Katowicach
dr n. med. Danuta Kuśnierczyk-Grochowina, adiunkt Katedry i Zakładu Ortodoncji w Zabrzu Śl. AM w Katowicach
Słowa kluczowe: replantacja zębów, resorpcja, leczenie
Na podstawie opisu własnych przypadków zwrócono uwagę na występowanie powikłań pourazowych w postaci postępującej resorpcji korzenia w zębach wybitych replantowanych u dzieci, niezależnie od sposobu postępowania.
Key words: replantation of teeth, resorption, therapy
On the basis of own case reports posttraumatic complications not dependent on the method of treatment such as progressive root resorptions of avulsed and replanted teeth in children were emphasized.
Ostra i przewlekła choroba GVHD (Graft-Versus-Host Disease). Opis przypadków
Acute and chronic Graft-Versus-Host Disease. A case reports
lek. stom. Irena Kozak, Zakład Chorób Błony ?luzowej i Przyzębia IS AM w Warszawie
prof. dr hab. Jadwiga Dwilewicz-Trojaczek, Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych AM w Warszawie
lek. Ewa Karakulska-Prystupiuk, Katedra i Klinika Hematologii i Onkologii i Chorób Wewnętrznych AM w Warszawie
lek. stom. Anna Grzegorczyk-Ja?wińska, Zakład Chorób Błony ?luzowej i Przyzębia IS AM w Warszawie
prof. dr hab. n. med. Renata Górska, kierownik Zakładu Chorób Błony ?luzowej i Przyzębia IS AM w Warszawie
Słowa kluczowe: choroba przeszczep przeciw gospodarzowi (GVHD), zmiany jamy ustnej, twardzina układowa
W artykule przedstawiono chorobę przeszczep przeciw gospodarzowi (GVHD), która jest gro?nym i częstym powikłaniem allogenicznego przeszczepienia macierzystych komórek krwiotwórczych (stem cell transplantation – SCT). Przedstawiono dwa przypadki choroby przeszczep przeciw gospodarzowi: postaci ostrej i przewlekłej, ze szczególnym uwzględnieniem zmian w jamie ustnej. Ustalenie zmian na błonie śluzowej typowych dla GVHD jest trudne. Wymaga dużego doświadczenia lekarza i powinno być poparte badaniami histopatologicznymi.
Key words: graft-versus-host disease (GVHD), oral manifestations, scleroderma
In this article the graft-versus-host disease (GVHD) was described. This disease is often a severe and frequent reaction to allogeneic stem cell transplantation (SCT). Two cases of acute and chronic GVHD were described, and changes in oral mucosa were particularly considered. It is difficult for GVHD. Interpretation of results requires a great deal of experience and should be confirmed by histopathological examination.
Znaczenie oceny ekspozycji na fluorki w profilaktyce stomatologicznej
Evaluation of fluoride exposure in dental prevention
lek. stom. Justyna Opydo-Szymaczek, Zakład Stomatologii Dzieci i Młodzieży IS AM w Poznaniu
Słowa kluczowe: fluorki, źródła ekspozycji na fluorki, biomarkery ekspozycji na fluorki
W pracy, na podstawie dostępnego piśmiennictwa, przedstawiono niektóre aspekty oceny ekspozycji na związki fluoru w środowisku życia człowieka. Opisano możliwość wykorzystania takich biomarkerów, jak mocz, ślina, osocze (surowica) krwi, włosy, paznokcie, zębina i kość, w celu monitorowania ilości przyjmowanych fluorków. Podkreślono też konieczność uwzględnienia tych danych w przypadku stosowania fluorkowych metod profilaktyki próchnicy.
Key words: fluorides, fluoride exposure sources, biomarkers of fluoride exposure
Based on available literature selected aspects of fluoride exposure in human`s environment were presented. The possibility of using such biomarkers as: urine, blood plasma (serum), saliva, nails, dentin and bone in order to monitor the amount of fluoride intake was described. Attention was drawn to the necessity of considering these data while applying fluoride caries prevention methods.
Choroba Alzheimera -objawy i zagadnienia istotne w praktyce lekarza stomatologa
Alzheimer disease – symptoms and problems essential in dentistry practice
lek.stom. Marek Prątnicki, wykładowca w Katedrze Protetyki Stomatologicznej IS AM w Warszawie
prof. nadzw. dr hab. Elżbieta Mierzwińska-Nastalska, kierownik Katedry Protetyki Stomatologicznej IS AM w Warszawie
Słowa kluczowe: otępienie, choroba Alzheimera, leczenie stomatologiczne
Statystycznie co dziesiąty pacjent w wieku podeszłym cierpi z powodu otępienia. Znajomość objawów otępienia, w tym najczęstszej choroby Alzheimera, pozwala podjąć odpowiednie kroki lecznicze zarówno jeśli chodzi o leczenie stomatologiczne, jak i stan ogólny chorego. Lekarz stomatolog może i powinien odpowiednio wcześnie zainicjować proces diagnostyczny. Pacjenci z rozpoznaną chorobą Alzheimera wymagają odpowiedniego postępowania, a właściwe przygotowanie lekarza umożliwia prowadzenie skutecznego leczenia stomatologicznego.
Key words: dementia, Alzheimer disease, dental treatment
Statistically, one out of ten eldery patients suffers from dementia. Recognition of its symptomps, especially of the most frequent of them -Alzheimer disease helps dentists undertake suitable treatment, The dentist can and should begin the diagnostic proceedings as soon as possible. Patients with recognized AD require suitable treatment as the adequate doctor`s knowledge of the patients general condition enables his/her effective treatment.
Clinpro Cario L-Pop – nowy test do oceny ryzyka próchnicy
Clinpro Cario L-Pop – a new test for evaluating caries risk
dr n. med. Elżbieta Dybiżbańska, Zakład Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
lek. stom. Marta Drabarczyk-Nasińska, Zakład Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
lek. stom. Marcin Aluchna, Zakład Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
Słowa kluczowe: ryzyko próchnicy, test, kwas mlekowy, Clinpro Cario L-Pop
Celem pracy była kliniczna ocena testu do oceny ryzyka próchnicy -Clinpro Cario L-Pop. Badanie obejmowało grupę 62 osób w wieku 19-36 lat. Podczas wizyty przeprowadzono test Clinpro Cario i badanie stomatologiczne, podczas którego rejestrowano zęby z próchnicą, wypełnione i usunięte. Do badań pobierano materiał z centralnej części grzbietowej powierzchni języka. Dokonując odczytu porównywano barwę próbki ze skalą wzorcową. Przeprowadzono analizę korelacji między wynikami testu a wartościami DMFT. Badania nie potwierdziły występowania korelacji pomiędzy wynikami testu Clinpro Cario a wartościami DMFT, niemniej jednak najwyższą średnią wartość wska?nika DMFT odnotowano w grupie osób, które miały wartość testu od 7 do 9, tj. w przedziale, w którym występuje najwyższy poziom kwasu mlekowego na języku, wskazujący według producenta testu na najwyższe ryzyko występowania próchnicy.
Key words: caries risk, test, lactic acid, Clinpro Cario L-Pop
The aim of the study was a clinical evaluation of a new test for evaluating caries risk – Clinpro Cario L-Pop. The study was conducted on a group of 62 subjects aged 19-36. During the visit the Clinpro Cario test was performed and a dental examination undertaken, with registration of carious, restored and extracted teeth. Samples were taken from the central part of the dorsum of the tongue. Results were determined by comparing the colour of the sample with a standard chart. Analysis of correlation was performed between the results of the test and DMFT values. Results of the study did not confirm the presence of a correlation between results of the Clinpro Cario test and DMFT values. However, the greatest mean DMFT value was found in the group of subjects who had a test result of 7-9, i.e. were in that range in which the level of lactic acid on the tongue was the highest, suggesting, according to the manufacturers, the greatest risk of caries.