Socjomedyczne badanie uwarunkowań występowania ubytków niepróchnicowego pochodzenia

Socio-medical study of occurrence circumstances the non-carious cervical lesions

Z Katedry Stomatologii Zachowawczej – Zakładu Stomatologii Zachowawczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: dr n. med. Ewa Rusyan – adiunkt, lek. dent. Anna Niedziela-Hejmej – asystent, lek. dent. Iwona Raczycka – asystent, dr hab. n. med. Agnieszka Mielczarek – kierownik Katedry i Zakładu

Słowa kluczowe: ubytki niepróchnicowego pochodzenia, czynniki ryzyka, ocena kliniczna, badanie socjomedyczne

Ubytki twardych tkanek zęba niepróchnicowego pochodzenia to obok urazów zębów oraz próchnicy i jej powikłań główna przyczyna zgłaszania się pacjentów do lekarza dentysty. Jedynie właściwie postawione rozpoznanie w oparciu o badanie kliniczne pacjenta, jego nawyki dietetyczne, higieniczne oraz styl życia pozwala lekarzowi na wdrożenie prawidłowego leczenia. Niedostateczny poziom aktualnej wiedzy o etiologii ubytków niepróchnicowego po­chodzenia często wiąże się z niepowodzeniem terapeutycznym. Celem pracy była ocena czynników ryzyka powstawania ubytków niepróchnicowego pochodzenia. Przeprowadzono badanie podmiotowe, przedmiotowe oraz ankietowe 88 pacjentów, którzy zgłosili się do Zakładu Stomatologii Zachowawczej WUM. Otrzymane wyniki poddano analizie statystycznej. Przeprowadzone badania wykazały, że najważniejszymi czynnikami ryzyka wystąpienia ubytków niepróchnicowego pochodzenia w badanej populacji były: stres i związane z nim parafunkcje, dieta, choroby przewodu pokarmowego w postaci refluksu przełykowego i nadkwasoty oraz zmniejszona sekrecja śliny.

Key words: non-carious cervical lesions, risk factors, clinical assessment, socio-medical study

Non-carious lesions, besides teeth injuries, caries and its complications are the main reason for dental appointments. Properly established diagnosis based on a clinical examination, patient’s dietary habits, oral hygiene and lifestyle allows to implement appropriate treatment procedure. Insufficient level of current knowledge on the etiology of non-carious lesions often leads to therapeutic failure.

The aim of the study was to evaluate risk factors for non-carious lesions formation. Study was based on clinical examination, medical history, and special questionnaire of 88 patients attending the Department of Conservative Dentistry of Medical University of Warsaw. The results were statistically analyzed. Studies have shown that the most important risk factors for non-carious lesions initiation were: stress and related parafunctions, diet, diseases of the gastrointestinal tract in the form of an esophageal reflux and hyperacidity, as well as reduced secretion of saliva.

 Potrzeby protetyczne osób po 50. roku życia

Prosthetic needs of people aged over 50

Z Poradni Dentystycznej Centralnej Wojskowej Przychodni Lekarskiej „CePeLek” w Warszawie: lek. dent. Justyna Wojtuń – młodszy asystent

Słowa kluczowe: potrzeby protetyczne, osoby starsze, dorośli, leczenie protetyczne

Celem badania była ocena potrzeb protetycznych 100 pacjen­tów po 50. roku życia, którzy zgło­sili się na kontrolę lub leczenie do gabinetu stomatologicznego.

Potrzeby protetyczne pacjentów rosły wraz z wiekiem. Największe zapotrzebowanie na leczenie występowało w grupie pacjentów po 75. roku życia. Potrzeby kobiet i mężczyzn były porównywalne. Bez względu na poziom wykształcenia potrzeby protetyczne były ogromne. Jednak większość pacjentów z wykształceniem wyższym posiadała uzupełnienia ruchome i kwalifikowała się do leczenia za pomocą uzupełnień stałych. Wśród pacjentów użytkujących uzupełnienia ruchome bardzo częstym zjawiskiem było niezadowolenie z protez. 40% z nich miało problemy adaptacyjne. Najczęstszą przyczyną utraty zębów była próchnica, jednak wśród kobiet istotnym czynnikiem była również choroba przyzębia. Najczęściej występującą chorobą u pacjentów było nadciśnienie. Często również pojawiały się pro­blemy z układem krążenia.

Key words: prosthetic needs, the elderly, adults, prosthetic treatment

The purpose of the research was rating of the prosthetic needs of 100 patients aged 50 and older, who went for control or treatment to dental surgery.

The prosthetic needs of patients increased with age. The highest demand for treatment occured in patients aged 75 and older. The needs of women and men were comparable. Regardless of patient’s level of education, the prosthetic needs were very high. However, most patients with higher education level had removable appliances and qualify for treatment with fixed restorations. Among patients having removable appliances very common phenomenon was dissatisfaction with the dentures. 40% of patients had adaptation problems. The most common cause of tooth loss was dental caries, however among women periodontal disease was a very important factor. For the evaluated patients the most common disease was hypertension. They also had problems with the cardiovascular system.

Leczenie recesji klasy III z poziomym ubytkiem kości wyrostka zębodołowego w przebiegu zapalenia przyzębia – opis przypadku

Treatment of gingival recession class III with horizontal bone defect in the course of periodontitis – a case report

Z Zakładu Periodontologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie: dr n. med. Janina Czuryszkiewicz-Cyrana – adiunkt

Z Poradni Periodontologii Uniwersyteckiej Kliniki Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie: lek. dent. Aleksandra Bączkiewicz – rezydent

Z Zakładu Periodontologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie: dr hab. n. med. prof. nadzw. Elżbieta Dembowska – kierownik Zakładu

Słowa kluczowe: białka matrycy szkliwa, pokrywanie recesji dziąsłowych, przeszczep podnabłonkowej tkanki łącznej

„Złotym standardem” w chirurgicznym leczeniu recesji dziąsłowych opisywanym w literaturze jest zastosowanie techniki chirurgicznej wraz z przeszczepem podnabłonkowej tkanki łącznej (connective tissue graft – CTG). Białka matrycy szkliwa zawarte w preparacie Emdogain® ze względu na właściwości regenerujące są wykorzystywane w zabiegach z zakresu chirurgii plastycznej do zwiększenia efektywności pokrywania obnażonych korzeni zębów. Celem pracy był przegląd piśmiennictwa oraz opis przypadku możliwości leczenia recesji dziąsła klasy III z zastosowaniem kombinacji białek matrycy szkliwa i przeszczepu łącznotkankowego. Należy zwrócić uwagę na dobór technik chirurgicznych w połączeniu z materiałem Emdogain® w zależności od warunków klinicznych.

Key words: enamel matrix derivative, root coverage technique, subepithelial connective tissue graft

The “gold standard” in the surgical treatment of gingival recession described in the literature is the use of surgical technique with connective tissue graft – CTG. Enamel matrix proteins in the Emdogain® considering its regenerating properties are used in the treatments of plastic surgery to increase the effectiveness of the roots coverage. The aim of the study was to review the literature and to present the authors’ own case the possibility of treatment gingival recession class III in combination with enamel matrix derivative and connective tissue graft. It is important to take notice of the appropriate choice of surgical techniques in combination with Emdogain® in dependence on clinical conditions.

Pacjent z zaawansowaną utratą ilościową i jakościową zębów na skutek dysfunkcji narządu żucia – opis przypadku

Patient with advanced quantitative and quality loss of teeth as a result of the dysfunction of the stomatognathic system – a case report

Z NZOZ Specjalistycznej Przychodni Stomatologicznej w Olsztynie: lek. dent. Izabela Anna Denisiuk – rezydent w trakcie specjalizacji

Słowa kluczowe: dysfunkcja narządu żucia, atrycja, prace kombinowane, wysokość zwarcia, łuk twarzowy

W pracy opisano leczenie pacjenta z wieloletnią dysfunkcją narządu żucia, czego konsekwencjami były utrata części zębów i istotne starcie uzębienia łuku górnego oraz utrata tkanek zębów przedniego odcinka łuku dolnego. Doszło również do utraty wysokości tkanki kostnej wyrostka zębodołowego. Brak zębów oraz starcia doprowadziły do zaburzeń w stawie skroniowo-żuchwowym (SSŻ).

Leczenie obejmowało rekonstrukcję z równoczesną rehabilitacją poprzez stopniowe podnoszenie wysokości zwarcia. W pierwszym etapie zastosowano leczenie periodontologiczne. Usunięto złogi naddziąsłowe i wykonano kiretaż poddziąsłowy. Pacjentowi zaproponowano kilka metod higienizacji jamy ustnej – zmotywowanie go do należytej dbałości o zęby miało bowiem kluczowe znaczenie w przypadku leczenia protetycznego.

Po przygotowaniu periodontologicznym oraz leczeniu endodontycznym rozpoczęto leczenie protetyczne. Należało przeprowadzić je tak, by nie dopuścić do powstania zgryzu urazowego, mogącego pogłębić istniejące zaburzenia w stawie skroniowo-żuchwowym. Zastosowano niezależnie dwie metody w celu ustalenia i kontroli relacji centralnej – deprogramację mięśniową oraz rękoczyn Dawsona. Wyniki uzy­skane w przypadku obu metod były podobne.

Key words: masticatory system dysfunction, attrition, combined works, height of occlusion, face-bow

In this paper the treatment of a patient with a long-term masticatory system dysfunction was described. As a consequence of the dysfunction, the patient lost a number of his teeth, exhibited substantial attrition on the upper arch, and lost dental tissues in the anterior part of the lower arch. The patient also lost the height of bone tissue of the alveolar process. The loss of teeth and attrition resulted in temporomandibular joint (TMJ) disorders.

The aim of treatment was restoration and simultaneous rehabilitation via increasing the height of occlusion gradually. The first stage was periodontal treatment. Supragingival tartar was removed and subgingival curettage was performed. The patient was instructed on diverse methods of oral hygiene, as it is crucial to motivate the patient to take care of his teeth properly in the case of prosthetic treatment.

Once periodontal preparations and endodontic treatment were completed, prosthetic treatment started. However, it was important to avoid traumatic occlusion, which could increase temporomandibular disorders. Two independent methods were used in order to determine and check centric relation – muscle deprogramming and Dawson bilateral manual jaw guidance. The results obtained with both methods were similar.

Współczesne systemy CAD/CAM i ich możliwości stosowania w protetyce stomatologicznej – przegląd piśmiennictwa

Contemporary CAD/CAM systems and their practical implementation in prosthodontics – a literature review

Z Katedry i Zakładu Protetyki Stomatologicznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu: lek. dent. Magdalena Gajewska – odbywająca staż specjalizacyjny z protetyki stomatologicznej, dr n. med. Tomasz Dąbrowa – adiunkt

Słowa kluczowe: CAD/CAM, uzupełnienia pełnoceramiczne, Procera, Cerec, Cercon, Kavo Everest, Lava

Współczesne systemy komputerowego wspomagania projektowania i wytwarzania uzupełnień protetycznych (systemy CAD/CAM) stwarzają możliwość wykonania wysoce precyzyjnej i estetycznej rekonstrukcji utraconych tkanek zęba.

W pracy przedstawiono przegląd piśmiennictwa dotyczący charakterystyki systemów CAD/ CAM, ich podziału oraz działania i obszaru zastosowania takich systemów, jak: Procera, Cerec, Cercon, Kavo Everest, Lava. Zwrócono uwagę na ich ograniczenia i problemy, jakie mogą stwarzać dla użytkownika. Obecnie wysoki koszt inwestycji utrudnia powszechne zastosowanie metod cyfrowych w protetyce stomatologicznej. Wydaje się, że w przyszłości w związku z postępem technologicznym rola tego czynnika będzie maleć.

Key words: CAD/CAM, all-ceramic restorations, Procera, Cerec, Cercon, Kavo Everest, Lava

Due to contemporary computer aided design and manufacturing prosthodontic systems (CAD/CAM systems) highly esthetic and precise reconstruction of lost dental tissue is possible. This article presents review of literature in the area of CAD/CAM systems general characteristic, their classification as well as running process and range of implementation of the following systems: Procera, Cerec, Cercon, Kavo Everest, Lava. It also emphasizes their limitations and problems that a potential user may experience. Nowadays high costs of investment does not allow on wide spread use of digital methods in prosthodontics. It seems that in connection with technological progress the significance of this factor will decrease in the future.

Tytan – właściwości, zastosowanie w stomatologii oraz wpływ na zdrowie pacjenta

Titanium – properties, application in dentistry and influence on patient health

Z Poradni Dentystycznej Centralnej Wojskowej Przychodni Lekarskiej „CePeLek” w Warszawie : lek. dent. Diana Kulej-Janiszewska

Słowa kluczowe: tytan, erozja, nadwrażliwość, metal, proces odlewniczy

W pracy na podstawie piśmien­nictwa przedstawiono zalety i wady tytanu oraz jego stopów, a także właściwości, dzięki którym jest uważany za przodujący w medycynie i stomatologii – zwłaszcza w protetyce, chirurgii szczękowej, implantologii i ortodoncji. Uwzględniono ponadto problem występowania alergii na ten metal oraz sposób postępowania w przypadku podejrzenia nadwrażliwości na tytan i inne metale, a także dostępne metody diagnostyczne.

Key words: titanium, erosion, sensitiveness, metal, the casting process

In the paper on the base of attainable literature advantages and disadvantages of titanium, as well as the properties thanks them is considered as leading one in medicine and dentistry especially in prosthetics, oral surgery, implantology and ortodontics, were presented. The problem of sensitivity to titanium, the procedures at the time of allergy suspicion to titanium and other metals, as well as available diagnostic methods, were also taken into account.

The need of orthodontic treatment in patients diagnosed with parodontopathy

Potrzeba leczenia ortodontycznego u pacjentów z rozpoznaną chorobą przyzębia

Department of Maxillofacial Orthopedics and Orthodontics Medical University in Wrocław: dr n. med. Liwia Minch, prof. dr hab. n. med. Beata Kawala

Private dental practice in Legnica: Magdalena Drzystek

Key words: malocclusion, orthodontic treatment need, parodontopathy, IOTN, DHC, AC

Recently, more and more adult patients are opting for orthodon­tic treatment. The aesthetics of the teeth has an increasing im­pact on the overall self-esteem of patients. One factor that may complicate orthodontic therapy may be the state of periodontal tissue and missing teeth, which in many cases can interfere with the harmony of dental arch­es. One of the complications of parodontopathy is pathologi­cal migration of teeth resulting in the formation of cracks and loss of continuity within the den­tal arch. In this way, secondary malocclusion is formed, which hinders prosthetic, conserva­tive and periodontal treatment. In the era of aesthetic dentistry and the growing demands of pa­tients, teamwork is necessary for the treatment of patients with parodontopathy using orthodontic therapy. The need for treatment in children and adolescents is known, whereas in the case of adults with par­odontopathy, there is a lack of data concerning the epidemi­ology of malocclusion in litera­ture. IOTN (index of orthodontic treatment need) is one of the most reliable and most uni­versal indicator. It takes into account the health component of teeth (dental health compo­nent – DHC), which is deriva­tive of the bite and the correct position of teeth and an aesthet­ic component (aestetic compo­nent – AC), derived from the ap­pearance of the teeth compared with standard photographs. The inclusion of these two com­ponents creates objective crite­ria for the division of patients into groups with different treat­ment demands.

Słowa kluczowe: wady zgryzu, potrzeba leczenia ortodontycznego, choroba przyzębia, IOTN, DHC, AC

W ostatnim czasie coraz więcej dorosłych pacjentów decyduje się na leczenie ortodontyczne. Estetyka wyglądu uzębienia ma bowiem istotny wpływ na samoocenę pacjentów. Czynnikami wikłającymi terapię ortodontyczną mogą być stan tkanek przyzębia i braki zębowe, które w wielu przypadkach zaburzają harmonię w łukach zębowych. Jednym z powikłań choroby przyzębia jest patologiczna migracja zębów, która skutkuje tworzeniem szpar i utratą ciągłości łuku zębowego. W ten sposób powstają wtórne wady zgryzu, utrudniające leczenie protetyczne, zachowawcze i periodontologiczne. W dobie rozwoju stomatologii estetycznej i rosnących wymagań pacjentów konieczne jest podjęcie współ­pracy zespołowej w zakresie leczenia pacjentów z chorobą przy­zębia z wykorzystaniem terapii ortodontycznej. Znane są potrzeby leczenia u dzieci i młodzieży, zaś u dorosłych z chorobą przyzębia brak jest danych w piśmiennictwie dotyczących epidemiologii wad zgryzu.

IOTN (index of orthodontic treatment need) jest jednym z najbardziej niezawodnych i uniwersalnych wskaźników. Obejmuje on dwa komponenty: zdrowotny (dental health component – DHC), który jest pochodną zgryzu i prawidłowego ustawienia zębów, oraz estetyczny (aestetic component – AC), pochodzący z porównań wyglądu uzębienia z przykładowymi zdjęciami. Uwzględnienie tych dwóch komponentów pozwala na obiektywny podział pacjentów na grupy z uwagi na ich potrzeby lecznicze.

Niedożywienie białkowo­-kaloryczne a choroby jamy ustnej

Protein-energy malnutrition and oral diseases

Z Katedry i Zakładu Stomatologii Zachowawczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: prof. dr hab. n. med. Sylwia Małgorzata Słotwińska

Z Zakładu Immunologii, Biochemii i Żywienia Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i Zespołu Badawczo-Leczniczego Chirurgii Transplantacyjnej Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN w Warszawie: prof. dr hab. n. med. Robert Słotwiński

Słowa kluczowe: niedożywienie, niedożywienie białkowo-kaloryczne, choroby jamy ustnej

Niedożywienie odgrywa istotną rolę w przebiegu reakcji białek ostrej fazy – nieswoistej odpowiedzi organizmu na uszkodzenie tkanki, która charakteryzuje się podwyższeniem ciepłoty ciała, zwiększoną liczbą leukocytów ob­wodowych, zmianami hormonalnymi oraz zaburzeniami w pro­cesie wątrobowej syntezy białek. U dzieci cierpiących z powodu łagodnego niedożywienia reakcja białek ostrej fazy w przypadku zakażenia jest poważnie osłabiona, co ma istotne implikacje prognostyczne w kontekście gojenia tkanek. Reakcję białek ostrej fazy obserwujemy również w przebiegu chorób przyzębia. W przebiegu wielu stanów zapalnych, w tym w chorobach przyzębia, obserwujemy zaburzenia w wymaganiach kalorycznych organizmu i wymogach dotyczących specyficznych aminokwasów, zwłaszcza metabolicznie powiązanych glicyny, seryny, metioniny i cysteiny. W niedożywieniu białkowo-kalorycznym współistniejącym z zapaleniem poziom aminokwasów jest drastycznie obniżony, dochodzi do wyraźnej deplecji kluczowych antyoksydantów pokarmowych w tkankach. W przypadku niedoboru białka działanie enzymów antyoksydacyjnych jest istotnie osłabione. Wyczerpane rezerwy odżywcze spowodowane przewlekłym długotrwałym niedożywieniem niosą ze sobą poważne obniżenie odporności, postępujące uszkodzenie błony śluzowej jamy ustnej oraz zmniejszony opór wobec kolonizacji i inwazji drobno­ustrojów patogennych.

Key words: malnutrition, protein-energy malnutrition, oral disease

Malnutrition plays an important role in the course of response of acute phase proteins – the body’s non-specific response to tissue damage, which is characterized by increased temperature, elevated number of peripheral leukocytes, hormonal changes and disorders in the process of liver protein synthesis. The response of acute phase proteins in the case of infection is severely impaired even in children suffering from mild malnourishment, which has important prognostic implication for tissue healing. The reaction of acute phase proteins is also observed in the course of periodontal diseases. In the course of various inflammatory states, including periodontal diseases, disorders are observed in caloric requirements of the organism and the requirements for specific amino acids, especially those related metabolically, i.e., glycine, serine, methionine and cysteine. The level of amino acids in the protein-calorie malnutrition with coexisting inflammation is drastically lowered. There is a clear depletion of the key nutrient antioxidants observed in tissues in protein-calorie malnutrition. The activity of antioxidant enzymes is considerably weakened during protein deficiency. Depleted nutritional reserves due to long-term chronic malnutrition, cause a significant reduction in resistance, progressive damage to the oral mucosa, and reduced resistance to colonization and invasion of pathogenic microorganisms.

Kandydoza jamy ustnej

Oral candidiasis

Ze Studenckiego Koła Naukowego Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odpornościowych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu: Martyna Biała

Z Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu: lek. med. Edyta Lelonek

Z Katedry i Zakładu Protetyki Stomatologicznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu: lek. dent. Michał Biały

Z Katedry i Kliniki Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odpornościowych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu: dr hab. n. med. Małgorzata Inglot

Słowa kluczowe: kandydoza, jama ustna, zakażenia, leczenie

Kandydoza jamy ustnej stanowi narastający problem w praktyce klinicznej. Wzrost liczby zakażeń oportunistycznych związany jest głównie z chorobami ogólnoustrojowymi, nowotworowymi, stosowaniem leków immunosupresyjnych oraz kortykosteroidów, a także ze zmianami demograficznymi – starzeniem się społeczeństwa. Infekcja grzybicza świadczy o upośledzeniu mechanizmów obronnych organizmu. Wczesne leczenie kandydozy jamy ustnej pozwala na uniknięcie poważ­nych powikłań.

Key words: candidiasis, oral cavity, infections, treatment

Oral candidiasis is a growing problem in clinical practice. The increasing number of opportunistic infections is mainly related to systemic diseases, cancer, immunosuppressive and cortico-steroids therapies, as well as demographic changes – an aging population. Candida infections are associated with an impairment of immunological defence mechanisms. Early introduction of anti-fungal therapy allows to avoid serious complications.

Rewaskularyzacja jako metoda leczenia zębów stałych z niezakończonym rozwojem wierzchołka

Revascularization as the method of treatment permanent teeth with immature root

Z Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi: lek. dent. Izabela Rodziewicz, dr n. med. Renata Filipińska

Z Zakładu Fizjologii Człowieka Katedry Nauk Podstawowych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi: dr n. med. Aleksandra Czernic, prof. dr hab. n. med. Jan Błaszczyk – kierownik Zakładu

Słowa kluczowe: rewaskularyzacja, niedojrzały ząb stały, MTA

Rewaskularyzacja jest obiecującą alternatywną metodą dla powszechnie stosowanej apeksyfikacji. Wykorzystywana jest w leczeniu niedojrzałych zębów stałych z martwą, zainfekowaną miazgą. Martwa miazga usuwana jest podczas irygacji kanału zęba 1,25-6% roztworem NaOCl oraz EDTA, po czym na dwa tygodnie zakładana jest pasta trójantybiotykowa (TAP) w celu dezynfekcji kanału. Następnie skrwawienie okolicy okołowierzchołkowej prowadzi do utworzenia się skrzepu, który jest rusztowaniem dla MTA (mineral trioxide aggregate).

Zaletami tej metody są kontynuacja wzrostu korzenia oraz pogrubienie jego ścian, co zwiększa szanse na utrzymania zęba w jamie ustnej bez powikłań w postaci złamania.

Key words: revascularization, immature permanent teeth, MTA

Pulp revascularization is a promising alternative method in commonly used apexification. It is a treatment of immature permanent teeth with necrotic, infected pulp. Necrotic pulp is removed from root canal during irrigation with 1.25% -6% NaOCl and 17 % EDTA and TAP (triple antibiotic paste) is inserted for 2 weeks in order to disinfect the root canal. Then blood clot is produced by bleeding of periapical area which provide a scaffold for the MTA (mineral trioxide aggregate).

The advantage of this method is continued root growth and thickening of the walls, which increases the chances of maintaining the tooth in the mouth, without complications in the form of breakage.