Stomatologia Współczesna
NR 2/1996
Badania morfologii zębów dla potrzeb prawidłowego opracowania ubytków oraz lokalizacji ćwieków zębinowych
Examination of teeth morphology with respect to methodology of reconstruction and proper settlement of dentin pins
dr n. med. Danuta Modelska, adiunkt w Zakładzie Propedeutyki Stomatologii Zachowawczej, Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
dr inż. Grzegorz Milewski, adiunkt w Zakładzie Mechaniki Doświadczalnej i Biomechaniki, IMiPKM, Politechnika Krakowska, Kraków
Słowa kluczowe: morfologia zębów, ćwiek zębinowy.
W pracy przedstawiono analizę morfologii przekrojów poprzecznych zębów na wysokości szyjki anatomicznej. Badania mikroskopowe oraz przy pomocy kamery CCD sprzężonej z komputerem przeprowadzono dla wszystkich grup zębowych szczęki i żuchwy. Analiza dotyczyła głównie geometrii ścianek zębów w czterech podstawowych kierunkach anatomicznych: mezjalnym, dystalnym, policzkowym i językowym. Badania przeprowadzono dla potrzeb metodyki prawidłowego opracowania ubytków oraz właściwej lokalizacji ćwieków zębinowych w odbudowie znacznie uszkodzonych koron zębów z zachowaną żywą miazgą. W pracy wykazano, że ze względów anatomicznych i wytrzymałościowych grubość ścianek mniejsza niż 2 mm, niezależnie od rodzaju zęba, dyskwalifikuje zastosowanie techniki rekonstrukcji z użyciem ćwieków zębinowych. Z tego względu nie należy stosować tej techniki w zębach siecznych bocznych i zębach przedtrzonowych szczęki oraz w zębach siecznych żuchwy.
Key words: teeth morphology, dentin pins.
The paper presents the analysis of morphology of teeth cross-sections at the anatomical neck. The tests which concerned all teeth groups of maxillae and mandible were done by means of optical microscopy as well as by CCD camera conjuncted with the computer. The analysis was done in order to establish proper methodology and qualification of dental treatment of seriously damaged teeth with living pulp reconstructed with dentin pins. It has been stated that due to the anatomy and strength, teeth wali thickness which was less than 2 mm, regardlees to the tooth kind, disqualify application of pins in teeth crown reconstructions. Due to the above, one should not apply that technique for upper premolars, upper lateral incisors and Iower incisors.
Ocena kliniczna kompomeru Dyract (doniesienie wstępne)
Clinical assessment of “Dyract” compomer
dr hab. n. med. Wanda Stokowska, kierownik Zakładu Stomatologii Zachowawczej IS AM w Białymstoku
dr n. med. Ewa Dąbrowska, adiunkt Zakładu Stomatologii Zachowawczej IS AM w Białymstoku
dr n. med. Anna Kierklo, adiunkt Zakładu Stomatologii Zachowawczej IS AM w Białymstoku
lek. stom. Maria Balunowska, Zakład Stomatologii Zachowawczej IS AM w Białymstoku
Słowa kluczowe: kompomer, ocena kliniczna.
Poddano wstępnej, klinicznej ocenie nowy typ materiału do wypełnień stałych – kompomer Dyract. Po trzech miesiącach oceniono 102 wypełnienia w zębach stałych: Black V – 40, Black III – 32, ubytki klinowe – 20, nadżerki nietypowe – 10. Wypełnienia oceniano według skali Ryge`a. Kompomer Dyract uzyskał bardzo dobrą ocenę lekarzy i pacjentów.
Key words: compomer, comparative assessment.
The purpose of the present study was the clinical assessment of a new class restoration material – compomer Dyract. 102 fillings: 40 Black V, 22 Black III, 20 cuneate defects and 10 atypical erosions were made in pernament teeth. They were evaluated clinically after 3 months. Ali restorations were assessed according to modified USPHS (Ryge) criteria. Dyract compomer has been evaluated highly both by clinicians and patients.
Nagwintowane wkłady z przeciętym trzonem i klasyczne wkłady nagwintowane: własności wytrzymałościowe oraz rozkład naprężeń
Split-shank Threaded posts and threaded posts: tensile properties and stress levels
Brett J. Cohen, Mark Pagnillo, Barry Lee Musikant, Allan S. Deutsch – autorzy są pracownikami ośrodków badawczych w Stanach Zjednoczonych
Słowa kluczowe: fabryczne wkłady koronowo-korzeniowe, badania doświadczalne.
Ponieważ rekonstrukcja zęba często uzależniona jest od wkładu, to czynnikiem krytycznym staje się jego retencja (Guzy, Nicholk 1979, Trabert i wsp. 1978, Cohen i wsp. 1992). Do określenia rozkładu naprężeń dla różnych wkładów wykorzystano badania fotoelastooptyczne (Standlee i wsp. 1972, Cooney i wsp. 1986, Henry 1977, Standlee 1982, Musikant, Deutsch 1984, Burns i wsp. 1990).
Przeprowadzone badania wskazują, że konstrukcja i długość wkładu korzeniowego wpływają znacząco na rozkład naprężeń i jego retencję (Cohen i wsp. 1992, Standlee i wsp. 1972, Cooney i wsp. 1989, Henry 1977, Standlee 1982, Musikant, Deutsch 1984, Burns i wsp. 1990, Cohen i wsp. 1992).
Key words: endodontic post, experimental study.
Two different threaded post designs were measured for tensile loading in a root canal and for the photoelastic stress generated during insertion and cementation. The Flexi-Post system resisted significantly higher tensile loading before failure than did the ParaPost XT. The stresses generated with the Flexi-Post were minimal, while those generated for the ParaPost XT were extreme. Such results indicated that the Flexi-Post may offer a safer and more retentive post system than the ParaPost XT.
Laser CO2 w zabiegach frenektomii
Laser CO2 in phrenectiomies
dr Halina Kay, Sarasota, Floryda
prof. dr hab. med. Jan Trykowski, kierownik IS CSK WAM w Warszawie
lek. dent. Stanisław Żmuda, asystent IS CSK WAM w Warszawie
Słowa kluczowe: laser C02 model CTL 1401, plastyka wędzidełek warg.
Laser jest generatorem fali elektromagnetycznej o długości zależnej od typu lasera, sięgającej od ultrafioletu, poprzez widmo światła widzialnego, aż do dalekiej podczerwieni. Promieniowanie lasera różni się od promieniowania z jakim spotykamy się na co dzień, wyróżnia się wysoką gęstością energii, monochromatycznością, przestrzenną i czasową koherencją oraz równoległością generowanych promieni w wiązce. Te unikalne właściwości pozwalają na precyzyjne ogniskowanie wiązki promieniowania laserowego dzięki równoległości promieni w wiązce i uniknięciu efektu aberracji chromatycznej. Monochromatyczność, czyli jednobarwność, pozwala także na precyzyjne określenie głębokości przenikania promieniowania w głąb tkanek zależnej od stopnia absorpcji dla tej długości fali (Dederich 1993).
Key words: laser C02, CTL 1401 model, plastics of the frenuli of lips.
Taking as an example plastics of the frenulum of lips, possibilities of laser CO2 application were presented.
Kliniczna ocena porównawcza wybranych uszczelniaczy z cementów szklano-jonomerowych w profilaktyce zębów stałych. Obserwacje 24-miesięczne
Clinical comparative evaluation of selected fissure sealant based glass-ionomer cement, used in dental caries prophylaxis. 24 months observations
dr n. med. Elżbieta Jodkowska, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
Słowa kluczowe: profilaktyka próchnicy, uszczelniacze bruzd i szczelin, cementy sz-j.
Celem badań było porównanie retencji uszczelniaczy z cementów szklano-jonomerowych umieszczonych u dzieci 7-letnich. Kliniczną ocenę prowadzono przez 24 miesiące w 6-miesięcznych odstępach czasu.
Całkowita utrata uszczelniaczy po 24 miesiącach wynosiła 73,8%. Próchnicy nie uległ żaden z uszczelnionych zębów, podczas gdy stwierdzono ją w 37,5 % zębów kontrolnych.
Key words: caries prophylaxis, pit and fissure sealant, glass-ionomer cements.
The aim of this study was to compare the retention ratio of two glass-ionomer cements formulated for fissure sealing. 100 occlusal fissures of permanent molars sealed with either Chemadent or Fuji III LC. Clinical assessments were used to register the performance of the sealant at baseline and after 6-24 months. As judged clinically, 73,8% of the glass-ionomer sealants were lost within 24 months. Caries was recorded in 37,5% of the control teeth and in none of the glass-ionomer cements sealed tooth surface.
Testy ślinowe jako metoda indywidualnej oceny czynników ryzyka próchnicy zębów
Salivary diagnostic tests as a method of specific evaluation of caries risk
dr n. med. Maria Kruszyńska-Rosada, adiunkt Zakładu Stomatologii Dzieci i Młodzieży IS AM w Poznaniu
prof. AM dr hab. Maria Borysewicz-Lewicka, kierownik Zakładu Stomatologii Dzieci i Młodzieży IS AM w Poznaniu
Słowa kluczowe: profilaktyka próchnicy, Streptococcus mutans, Lactobacillus sp., testy aktywności próchnicy.
Biorąc pod uwagę doświadczenia własne, dane z piśmiennictwa oraz zalecenia producenta, przedstawiono metodykę badań mikrobiologicznych oceniających liczebność Streptococcus mutans i Lactobacillus sp. przy użyciu testów Dentocult SM-Strip mutans i Dentocult LB. Omówiono także metody oceny szybkości wydzielania śliny oraz, za pomocą testu Dentobuff Strip, jej pojemności buforowej.
Key words: caries prophylaxis, Streptococcus mutans, Lactobacillus sp., caries activity tests.
On the basis of their own studies, literature data and recommendations of the test producer the authors present the method of bacteriological studies evaluating quanity Streptococcus mutans and Lactobacillus sp. using Dentocult SM Strip mutans and Dentocult LB tests.
Way of determination of secrection rate of saliva and salivary buffering capacity using Dentobuff-strip test was discussed.
Profilaktyka próchnicy zębów i zapaleń przyzębia oparta na kontroli głównego czynnika etiologicznego. Samokontrola płytki nazębnej Część 1.
Prevention of caries and periodontitis based on plaque control. Part 1. Self-control of dental plaque
lek. stom. Danuta Wojcieszek, asystent w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
Słowa kluczowe: profilaktyka, płytka nazębna, samokontrola, samodiagnostyka.
Na podstawie piśmiennictwa autorka przedstawia wyniki badań dotyczących nawyków higienicznych u dzieci i dorosłych oraz współczesne poglądy na temat znaczenia samokontroli płytki nazębnej w zapobieganiu próchnicy i zapaleń przyzębia.
Key words: prophylaxis, dental plague, self-control, self-diagnosis.
On the basis of literature reports the author presents the results of available studies concerning oral hygiene habits in children and adults in special reference to the role of self care training in prevention of caries and periodontal diseases.
Airpolishing w stomatologii
Airpolishing in general dentistry
dr n. med. Alan Edel, Petach Tikva, Izrael; praktyka prywatna
Słowa kluczowe: piaskarki, zastosowanie kliniczne.
Piaskarki wyprodukowano w celu usuwania przebarwień i redukcji do minimum strat czasu pracy w klinice. Oferują uzyskanie takiej perfekcji, że satysfakcjonują pacjentów. Ostatnie badania wskazują, że zastosowanie APAD może być rozszerzone w innych specjalnościach. W dalszej części pracy omówiono zastosowanie APAD w ortodoncji i stomatologii zachowawczej oraz efektywność tej metody w leczeniu nadwrażliwości korzenia.
Key words: airpolishing system, clinical aplication.
Recently, air polishing abrasive devices (APAD) have been introduced as an efficient and effective alternative to the conventional prophy-brush cup and prophylaxis paste method for polishing tooth surfaces. Their expanded use in general dentistry has been described. In additon to routine stain removal following scaling, the use of the APAD has been suggested for root preparation during periodontal surgery and during routine periodontal maintenance. Care must be exercised when using the APAD on root surfaces and close to the oral soft tissues. The APAD is recommended for cleaning enamel surfaces prior to fissure sealing procedures, prior to bonding of orthodontic brackets and the bonding of composite restorations. It should be recognised that like the prophycup/proph paste method the APAD can cause roughening of the surface when used to polish composite resin materials. The APAD may have additional applications in removal of smear layers following cavity preparation and removal of residual carious dentine. Reduction of airborne infection can be achieved by correct technique and the use of a 0.2% chlorhexidine gluconate mouth rinse for two minutes prior to the polishing procedure and the use of high volume suction equipment. The APAD is a useful tool in general dentistry and further research into wider application of this techniques is warranted.
Uwalnianie jonów fluorkowych z materiałów złożonych
Release of fluoride from composites
dr n. med. Leopold Wagner, adiunkt w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej IS CSK WAM w Warszawie
prof. dr hab. med. Jan Trykowski, kierownik IS AM w Warszawie
dr inż. Wojciech Wróblewski, starszy asystent Zakładu Chemii Analitycznej, Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej
dr hab. inż. Zbigniew Brzózka, adiunkt w Zakładzie Chemii Analitycznej, Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej
Słowa kluczowe: materiały złożone, uwalnianie jonów fluorkowych, badania doświadczalne.
Doświadczalnie określono uwalnianie jonów fluorkowych z czterech materiałów złożonych (Conquest Crystal, Heliomolar, Pertac i Tetric), w których składzie występują związki fluoru. Stężenie uwalnianych jonów badano poprzez 7-dniowe monitorowanie oraz przez okresowe oznaczanie stężenia anionów fluorkowych natychmiast po polimeryzacji materiału oraz po 2 godz., 3 dniach, l, 2, 4, 6 i 8 tygodniach oraz po 3 miesiącach od związania.
Key words: composites, fluoride release, experimental studies.
The purpose of this study was to measure the release of fluoride four light-cured composites (Conquest Crystal, Heliomolar, Pertac and Tetric). Each test specimen was stored in 0.01 M NaCI. The concentration of fluoride anion was indicated by two different methods: during 7 days monitoring and point measurements after specified time period.
Badania gnatosoniczne w ocenie stanu narządu żucia
Gnathosonic studies in evaluation of status of masticatory system
dr hab. n. med. Wiesław Hędzelek, adiunkt w Zakładzie Protetyki Stomatologicznej IS AM w Poznaniu
prof. dr hab. med. Stefan Włoch, kierownik Zakładu Protetyki Stomatologicznej IS AM w Poznaniu
Słowa kluczowe: narząd żucia, gnatosoniczne badania.
Autorzy, na podstawie najnowszego piśmiennictwa, przedstawiają możliwości zastosowania metody gnatosonicznej do badania i oceny narządu żucia, a także prezentują swoje obserwacje.
Key words: masticatory system, gnathosonic study.
On the basis of the latest literature the authors present the possibilities of applying gnathosonic method for an examination and evaluation of masticatory system. They also present their own observations about the method.
Pacjent z cukrzycą w praktyce stomatologicznej
Diabetic in dental practice
lek. stom. Marcin Tutak, asystent w Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej Zarządu Służby Zdrowia MSW w Szczecinie
dr hab. n. med. Kazimierz Ciechanowski, kierownik Poradni Metabolicznej PSK 2 w Szczecinie
Słowa kluczowe: cukrzyca, problemy stomatologiczne.
Cukrzyca stanowi bardzo poważny problem ogólnolekarski. Wiąże się to z częstością występowania oraz powikłaniami wynikającymi z istoty choroby. Według danych epidemiologicznych na cukrzycę choruje od 3 do 6% społeczeństwa (Tatoń 1993 r.).
Key words: diabetes mellitus, dental problems.
Basal general and dental symptoms leading to diagnosis of diabetes mellitus are presented in this paper. The most frequent dental diseases in diabetic patients and way of prevention and treatment of them are also described.
Konferencja naukowo-szkoleniowa
lek. stomm. Jacek Ciesielski
17 grudnia 1995 roku odbyła się Konderencja Naukowo-Szkoleniowa zorganizowana przez firmę Uno-Dental w Łodzi
Ogólnopolski Przegląd Filmów Stomatologicznych i Materiałów Oświatowo-Zdrowotnych w Łomży
Oprac. J.M. i A.J.
Już po raz czwarty 13 stycznia 1996 otwarto przegląd filmów służących uzupełnianiu wiedzy zawodowej, którego głównym sponsorem była, podobnie jak w latach ubiegłych, firma Oral B.
Choroby wywołane przez drobnoustroje i przenoszone przez ślinę (cz. II)
prof. Lauro Turtala – Naczelny Stomatolog w Finlandii
Choroby tkanki łącznej otaczającej zębiny. W ślinie zidentyfikowano ponad 300 różnych drobnoustrojów. Sądzi się, że ok. 10% jest przyczyną gingivitis i periodontitis. Część drobnoustrojów bytujących w jamie ustnej bierze udział w tworzeniu się płytki nazębnej, co jest wstępnym warunkiem do pó?niejsze go powstania stanów zapalnych tkanek miękkich. Przyczyną periodontitis jest infekcja bakteryjna. Należy podkreślić, że drobnoustroje wnikają w sposób ciągły do jamy ustnej, przede wszystkim poprzez kontakty ze śliną. Ilość drobnoustrojów przenoszonych od jednej osoby do drugiej poprzez ślinę zależy od stanu higieny jamy ustnej. Zaobserwowano, że niektóre rodzaje bakterii rozwijają się w powiązaniu z określonymi zakażeniami, np. Profyromonas gingivalis występuje w zapaleniu dziąseł osób dorosłych, Bacteroides intermedius często związany jest z długotrwałym zapaleniem dziąseł u kobiet ciężarnych, a Actinobacillus actinomycetemcomitans często wykrywany jest w rzadko występującym zapaleniu pryzębia.
Sprawozdanie z działalności Zarządu Stowarzyszenia Polskich Lekarzy Dentystów w okresie 20-01.1995-15.01-1996
Rok 1995 zaznaczył się aktywnością Stowarzyszenia w organizacji szkoleń dla naszych członków, a także ogółu kolegów stomatologów. W trakcie comiesięcznych spotkań szkoleniowo-dyskusyjnych, poza wymianą doświadczeń między uczestnikami spotkań, które prowadzili koledzy Jerzy Pytko i Jarosław Rzewuski, mieliśmy okazję gościć ciekawych wykładowców.
O Stowarzyszeniu Polskich Higienistek Stomatologicznych
Zbigniew Jańczuk
Wszystko wskazuje na to, że w niedługim czasie powstanie Stowarzyszenie (Towarzystwo) Polskich Higienistek Stomatologicznych. Zawód ten istnieje już ponad 20 lat (został powołany 8 marca 1973 r. decyzją Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej – prof. Jana Kostrzewskiego). Higienictki pracują zarówno w publicznej opiece stomatologicznej, jak również w gabibetach prywatnych. Zawód ten borykał się od początku z ogromnymi trudnościami. Trudno uzyskiwał akceptację lekarzy dentystów, którzy nie zawsze rozumieli jego przeznaczenie. Niektóre problemy i trudności były zresztą sygnalizowane w publikacjach. Ostatnio prestiż zawodu wzrósł. Higienistki uczestniczą coraz liczniej w profilaktycznym wypełnianiu (lakowaniu) bruzd pierwszych stałych trzonowców u dzieci 6-8-letnich. Okazało się nawet, że robią to skuteczniej od lekarzy stomatologów.
W sprawie zawodu higienistki stomatologicznej
Danuta Kaczmarska
Ostatnio coraz częściej mówimy o Zespołach Stomatologicznych, czyli o trzech zawodach, które tworzą ten zespół: lekarza stomatologa, technika dentystycznego i higienistki stomatologicznej. O zadaniach lekarza wszyscy dobrze wiedzą, techników dentystycznych również, ale higienistki stomatologicznej niewiele. Jest ona ciągle mało doceniana i nie wykorzystywana zgodnie z wykształceniem.
Sprawozdanie z Konferencji Międzynarodowej Fundacji Zdrowia (I.H.C.F.)
Elżbieta Jodkowska
W dniu 11 listopada 1995 r. w Wenecji odbyła się konferencja I.H.F.C. Zebranie otworzył prof. dr Bratthall z Malmo (Szwecja), który przedstawił cele, zadania oraz osiągnięcia I.H.F.C. Ogółem w zje?dzie uczestniczyło około 150 lekarzy, głównie z Włoch. Zebrania odbywały się w 4 sesjach.